Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ‘Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ Avrupa Birliği Uyum Süreci çerçevesinde 2010 yılında yürürlüğe girdi. Karayolu, demiryolu, endüstriyel tesisler, eğlence mekanları ve havaalanları gibi alanların gürültü kaynağı olarak belirlenmesinin ardından bakanlık, gürültü kaynaklarının etkilerini araştırmak üzere çalışma başlattı. Belediyenin proje temsilcileri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Teknik Yardım Projesi temsilcileri, yerli ve yabancı unsurlar ile 2017 itibariyle İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir ve Adana başta olmak üzere 25 ilin gürültü haritası hazırlandı. Bakanlık tarafından yapılan son açıklamada, 2019 sonuna kadar 41 ilin daha gürültü haritasının tamamlanmasının planladığına yer verildi.
AMAÇ ŞEHİR PLANLAMASINDA GÜRÜLTÜYÜ DİKKATE ALMAK
“Çevresel Gürültü Direktifinin Uygulama Kapasitesi İçin Teknik Yardım Projesi” adlı projenin saha çalışmalarına yerel kıdemli akustik danışman olarak katılan Kadir Has Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Konca Şaher, şehirlerde gittikçe artan bir kronik gürültü sorununun hakim olduğunu belirtti. Projenin amaçlarına ilişkin bilgi veren Yrd. Doç. Dr. Konca Şaher, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın AB ile beraber fonladığı bir proje. Bu, bir teknik yardım ve kapasite artırma projesi. 5 büyük şehir ve 10 pilot ilde gürültü kaynakları ve stratejik gürültü haritalamaları yapıldı. Projeyle gürültü problemlerinin belirlenmesi, izlenmesi ve daha sonra gürültü azalma ya da önleme tedbirlerini içeren eylem planlarının hazırlanması hedeflendi. Amaç bunların şehir planlamasına veri olarak geri dönmesi” dedi.
ESKİŞEHİR’DE TREN HATTI İNCELENDİ
Yerel uzmanlarla birlikte Eskişehir’de trenler ve tren raylarının mercek altına alındığına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Konca Şaher, “Eskişehir’de 9.8 kilometrekarelik bir alanda çalışma yaptık. Yüksek hızlı tren hattının batıya doğru giden kısmıyla konvansiyonel hatla kesiştiği güneydeki alanı ele aldık ve burası yoğun nüfusun yaşadığı bir yerdi. Aynı zamanda buranın ilerde önemli bir kentsel dönüşüme uğraması öngörülüyordu. Bu anlamda da gelecekte eylem planlarına ihtiyaç duyacağını düşündük. Bu nedenle burada ölçüm, modelleme yöntemiyle stratejik gürültü haritaları hazırlanarak problemli olabilecek bölgeler belirlendi” diye konuştu.
AKŞAM YÜK GÜNDÜZ YOLCU TRENİ
Çalışmanın yapıldığı alanda akşam yük, gündüz ise yolcu treni gürültülerin problem olabileceğini belirlediklerini anlatan Yrd. Doç. Dr. Şaher, “Bu 9.8 kilometrelik alanda ne tür eylem planları alınacağına dair önerilerde bulunduk. Bu bölge için önerimiz gürültü bariyeri kullanılması oldu. Eylem planı kararları belediyenin kontrolüyle uygulanacak” ifadelerini kullandı.
Adana’da ise karayolları ile ilgili bir çalışma yapıldığını hatırlatan Şaher, “Havaalanı bölgesinde ayrı bir çalışma, karayollarında ayrı bir çalışma yapıldı. Burada kilit taşı kullanımının neden oldu gürültü üzerinde duruldu. 10 pilot bölgede farklı ses kaynağı üzerinden stratejik gürültü haritaları hazırlandı” dedi.
GÜRÜLTÜ MUTSUZLUK SEBEBİ
İsveç ve Danimarka gibi ülkelerde kreşlerde öğretmenlerin kulaklıkla çalıştığına dikkat çeken Şaher, gürültünün zararlarını da şöyle sıraladı:
“Ses ve gürültüye ne kadar uzun süre maruz kalırsanız genel olarak yorgunluk, halsizlik, kan basıncında değişim ve mutsuzluğa sebep oluyor. Biz gürültüye alıştığımız için etkilerini fark edemiyor olabiliriz ama bize zannettiğimizden fazla mutsuzluk verdiğini düşünüyorum.” Şaher, çalışmanın her 5 yılda bir yenilenmesi ve eylem planlarının hazırlanması gerektiğinin altını çizdi.
SIRADA HANGİ İLLER VAR?
Kentlerde akustik planlamanın yapılması, sessiz ve sakin alanların korunması amacıyla 66 ilde hazırlanması planlanan stratejik gürültü haritalarından 25’i 2017’de tamamlandı, 41 ilde ise çalışmalar devam ediyor. Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli, Adana, Gaziantep, Manisa, Kayseri, Samsun, Balıkesir, Kahramanmaraş, Sakarya, Eskişehir, Erzurum, Trabzon, Sivas, Adıyaman, Elazığ, Mersin, Antalya, Malatya, Konya, Bolu ve Diyarbakır’ın gürültü haritalarının çıkarılan iller arasında.
2019’a kadar çalışma yapılacak 41 il ise şöyle:
“Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Aydın, Batman, Bingöl, Çanakkale, Çorum, Denizli, Düzce, Edirne, Erzincan, Giresun, Hatay, Isparta, Karabük, Karaman, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kütahya, Mardin, Muğla, Nevşehir, Niğde, Ordu, Osmaniye, Rize, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ, Tokat, Uşak, Van, Yalova, Yozgat ve Zonguldak.”