2019 yılı programından “kayıt dışılık” seferberliği çıktı. Programa göre, ücreti eksik bildirilen kalifiye mesleklerdeki kişiler belirlenecek. Kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin hak ve yükümlülüklerini kolayca anlayabilmeleri için, mevzuat sadeleştirilecek. Ayrıca artık prime esas kazancı belirli seviyenin üzerinde azalan sigortalılara Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), SMS yoluyla bilgilendirecek.
BİR YILA HAZIR
Yapılacak düzenlemelerin temel amaçlarından biri de kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin hak ve yükümlülüklerinden haberdar olmaları olacak. Bu kapsamda sosyal güvenlik mevzuatı tek bir ekranda birleştirilecek ve e-mevzuat sistemi oluşturulacak, bu sistem oluşturulurken mevzuat sadeleştirmesi de yapılacak. Böylece kişiler, sadece ilgili düzenlemeleri okuyarak da, kendi hak ve yükümlülüklerini öğrenebilecekler. Kayıt dışıyla mücadele için, veri paylaşımına da önem verilecek. Diğer kurumlardan alınan verilerden yararlanılarak da, riskli sektör ve işyerleri belirlenecek ve buralara yönelik denetimler sıklaştırılacak. Ayrıca ücreti eksik bildirilen nitelikli mesleklerdeki kişiler, meslek kodu uygulamasıyla saptanacak. Tüm bu uygulamalar önümüzdeki 1 yılda hayata geçecek.
SMS’LE BİLDİRİM
Ev hizmetlerinde çalışan sigortalılarda olduğu gibi apartman ve işhanı görevlilerinde de kolay işverenlik söz konusu olacak. Bu yerlerde işverenler, işyeri bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi doldurmayacak, bunun yerine bir formla SGK’ya bildirimde bulunmaları yeterli olacak. Kişilerin sosyal güvenlik haklarını öğrenebilmeleri için bir önemli adım da, SGK primine esas kazançlarda yapılacak. Eğer sigortalının prime esas kazancı belirli bir seviyesinin üzerinde azalıyorsa, kişi direk SMS’le “Prime esas kazancınız azalmıştır” mesajlarıyla bilgilendirilecek. Böylece kişilerin bilgisi olmaksızın, prime esas kazançlarının eksik yatırılması önlenmeye çalışılacak.
TÜRKİYE YAŞLANIYOR GİDERLER ARTIYOR
PROGRAMA göre, sosyal sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirlik açısından önemli olan aktif-pasif oranı 2019 sonunda 1.91 iken, bu oran 2017 yılında 1.95 olarak gerçekleşti. Kayıtdışı istihdam oranı ise, 2017 yılında yüzde 34 oldu. 2017 yılında yüzde 8.5 olan 65 yaş üzeri nüfusun toplam nüfusa oranının 2023 yılında yüzde 10.2’ye, 2050’de yüzde 20.8’e yükselmesi ve nüfusun giderek yaşlanması bekleniyor. 65 yaş üzerindeki nüfusun çalışma çağındaki nüfusa oranı incelendiğinde ise, 2017 yılında yüzde 12.6 olan bu oranın 2023 yılında yüzde 14.9’a, 2050 yılında ise yüzde 32.9’a yükseleceği tahmin ediliyor. Yaşlı bağımlı nüfus oranındaki artışın sosyal sigorta giderleri üzerinde baskı oluşturması bekleniyor.