CHP Genel Başkan Yardımcısı Onursal Adıgüzel, geçici koruma statüsünde bulunan Suriye uyruklu yabancılara ilişkin CİMER’e yaptığı bilgi edinme başvurusuna gelen yanıtı paylaştı. Buna göre Ocak 2016 ile Eylül 2018 tarihleri arasında Suriye uyruklu yabancılara ilişkin çalışma iznine başvuran 41 bin 343 kişiden, 27 bin 930’una çalışma izni verildi. Suriyelilerin çalışma iznine en fazla başvurduğu il 7 bin 857 başvuruyla İstanbul olurken, onu sırasıyla Gaziantep, Bursa, Kahramanmaraş, Mersin, Ankara, Konya, Hatay, Kocaeli ve Adana izledi.
Türkiye’de kayıt dışı çalışan tahmini Suriyeli sayısına ilişkin sorulan soruya gelen yanıtta ise, kayıt dışı çalışan yabancıların sayısına ilişkin bir veri bulunmadığı kaydedildi.
KADINLARA DAHA AZ İZİN VERİLDİ
CİMER’den gelen yanıtta, Adıgüzel’in geçici koruma altındaki Suriye uyruklu yabancılara 2016 yılından itibaren 14 Eylül 2018 tarihine kadar verilen çalışma izinlerinin yaş, cinsiyet, eğitim, il ve mesleklere göre dağılımına ilişkin sorularına yönelik şu bilgilere yer verildi:
— Geçici koruma altındaki Suriye uyruklu yabancılara 2016 yılından itibaren 14.09.2018 tarihine kadar çalışma izni verilen 27 bin 930 Suriyeliden 25 bin 457’si erkek, 2 bin 473’ü kadındır.
— Verilen izinlerin yaş gruplarına göre dağılımına bakıldığında; 27 bin 930 başvurunun yüzde 1,8’ini 19 yaş ve altı oluşturmaktadır. Yüzde 18,3’ü 20-24, yüzde 44’ü 25-34, yüzde 32,5’i 35-54 yaş arasında, yüzde 3,4’ü ise 55 yaş ve üzerindedir.
İllere göre izin sayısına bakıldığında, 7 bin 857 başvuruyla İstanbul en çok çalışma izninin verildiği il olurken; onu sırasıyla Gaziantep, Bursa, Kahramanmaraş, Mersin, Ankara, Konya, Hatay, Kocaeli ve Adana takip ediyor. Rakamlara bakıldığında Gaziantep’te 3 bin 369, Bursa’da 3 bin 240, Kahramanmaraş’ta 2 bin 313, Mersin’de bin 617, Ankara’da 1.002, Konya’da 945, Hatay’da 900, Kocaeli’nde 804, Adana’da 641, diğer illerde ise 5 bin 242 kişiye çalışma izni verilmiştir.
Eğitim durumuna göre izin sayısına bakıldığında; okuryazar 1.273, lise 1.735, ortaokul 950, ilkokul 801, üniversite 655, ön lisans 180, yüksek lisans 6, doktora ve üzeri mezun 3 kişi bulunuyor. Gelen yanıta göre, 22 bin 327 kişinin eğitim durumunun bilinmediği belirtiliyor.
Meslek dağılımına bakıldığında ise, ilk 10’da yer alan meslekler şu şekilde sıralanıyor: Beden İşçisi (Genel) 2 bin 411, ortacı 653, konfeksiyon işçisi 596, hasta danışmanı 554, hemşire 543, dokuma makineleri operatörü/dokumacı 521, idari işler müdürü 460, büro memuru (genel) 452, destek personeli (yardımcı hizmetler) 434, beden işçisi (temizlik) 433.
‘KAYIT DIŞI EN BÜYÜK SORUN’
CHP’li Adıgüzel, gelen yanıtı şu şekilde değerlendirdi:
— Türkiye’de resmi rakamlara göre, 6 Aralık tarihi itibariyle kayıtlı 3 milyon 611 bin Suriyeli yaşıyor. 15-18 yaş arası Suriyeli sayısı 289 bin 798 iken; bu rakam 18 yaş üzerinde 1 milyon 900 bin civarında. Buna rağmen 2016 yılında yürürlüğe giren geçici koruma altındaki Suriye uyruklu yabancılara yönelik çalışma iznine başvuran sayısı 50 bin bile değil. Kaldı ki çalışma izni verilen sayısı 27 bin 930. Bu da bize gösteriyor ki 2016 yılında yürürlüğe giren düzenleme, kayıt dışı istihdamla mücadelede etkili olamamıştır. Yine aynı şekilde, izinlerin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında, Suriyeli kadınların kayıtlı istihdam sürecine dahil edilmesinde başarılı olunamadığı görülüyor. Özetle Suriyeliler kaçak çalışmaya devam ediyor, iktidarda buna göz yumuyor. Kayıtlı istihdamın teşvik edilmesine yönelik yasal düzenlemenin bir an önce hayata geçirilmesi, kayıt dışılığa yönelik denetimlerin artırılması gerekiyor.