Çin’in Twitter’ı kabul edilen sosyal paylaşım sitesi Weibo’da 14 olan cezai ehliyet yaşının düşürülmesi çağrıları yapılırken bir kullanıcı “Şeytanı korumayın. Kız çocuğu ölürken, katil 3 yıl sonra normal hayatına devam edecek” dedi.
Ülkenin ceza yasaları uyarınca 14 ila 18 yaş arasındaki kişiler sadece cinayet, tecavüz, uyuşturucu kaçakçılığı soygun ve kundaklama gibi ağır suçlardan yargılanabiliyor. 18 yaşın üzerindekilerde bu sınırlama kalkıyor.
Hong Kong’daki Çin Üniversitesi’nden ceza hukuku uzmanı Michelle Miao’ya göre 14 yaşın altındakiler hakkında dava açılamıyor. Suçlu gibi yargılanamayan bu kişiler “terbiye edilmeleri için” ailelerine veriliyor ya da çok nadiren ıslah evlerine gönderiliyor.
Olay nasıl oldu?
Devlet kontrolündeki China Daily gazetesine göre, adı açıklanamayan kız çocuğunun cesedi 20 Ekim’de ağabeyinin kendisini resim kursuna bırakmasından birkaç saat sonra bulundu.
Gazeteye göre, eve gelmeyince ailesi çocuğu aramaya koyuldu. Çocuklarının cesedini evlerinin yakınlarında bir yerde bulan aile polise haber verdi. Polis, sorgusunda cinayeti itiraf ettiği belirtilen 13 yaşındaki saldırganı o gece gözaltına aldı.
Babasına göre, 13 yaşındaki çocuk, kızını evine götürdükten sonra tecavüz etti ve bıçaklayarak öldürdü. Çocuğun cesedinin daha sonra ormanlık bir alana atıldığı belirtildi.
Polis yetkilileri, babaya Ceza Kanunu’nun 17’nci maddesine göre 14 yaşından küçük olduğu için çocuğa dava açılamayacağını söyledi. Saldırganın daha sonra üç yıllığına ıslah evine gönderilmesine karar verildi.
Michelle Miao, çocuğun hareket özgürlüğü sınırlanacağı için bunun görece ağır bir yaptırım olduğunu söyledi.
‘Yaş sınırı kaldırılsın’
Olay ülkede büyük bir tartışma başlattı.
Weibo’da birçok kişi bu yaştaki suçluların ağır cezalara çarptırılması gerektiğini söyledi. Bir kullanıcı “10 yaşında da olsa 70 yaşında da olsa fark etmez. Yaş suçlar için bir mazeret olamaz” derken başka bir kullanıcı yaş sınırının tamamen kaldırılmasını istedi.
Tartışmaya Çin devlet yayın kuruluşları da dahil oldu. Devlet Televizyonu CCTV’de bir yorumcu, “Adaleti sağlayamazsanız, insanlar meseleleri, adil olduklarına inandıkları yollarla kendileri çözmeye kalkar” dedi.
Miao, “Bir kesim kurbanların korunması için cezai ehliyet yaşının düşürülmesini istiyor. Diğer kesim de suçu işleyen kişilerin haklarına gönderme yaparak bu sınırın mümkün olduğunca yüksek tutulması gerektiğini söylüyor. Son yıllarda çocuk yaşta ağır suç işleyenlerin sayısının artması ayrışmayı daha da belirginleştirdi” diye konuştu.
Birçok Avrupa ülkesinde cezai ehliyet yaşı 12 ila 16 arasında değişiyor. İngiltere, Galler, Kuzey İrlanda ve İsviçre’de alt sınır 10 yaş.
Birçok ülkede yaş sınırı daha düşük.
ABD’de Kuzey Carolina eyaletinde cezai sorumluluk yaşı altı. 19 eyalette yaş sınırı 6 ila 11 arasında değişiyor.
Hindistan, Singapur, Brunei ve Malavi’de yedi, Zambiya ve Kenya’da ise sekiz yaş sınırı var.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komisyonu ise bu yaş sınırının 12 ya da daha yüksek olmasını tavsiye ediyor.
Mart ayında Jiangsu eyaletinde annesini satırla öldürdüğü açıklanan 13 yaşındaki bir çocuk yargılanamamış, geçen Aralık’ta da yine annesini öldüren 12 yaşındaki bir çocuk cinayetten 9 gün sonra okuluna dönmüştü.