Türkiye’deki muhafazakâr yapıların uzun yıllar yurt dışı bağlantıları ve gizemli ritüelleri dolayısıyla masonları bir tehdit unsuru olarak görmeleri bir vakıa iken günümüzde AK Parti’nin %50, toplam muhafazakâr oyların ise %70’i bulduğu bir düzlemde masonların varlığının artık eskisi kadar tehdit olarak algılanmadığını düşünmekteyiz.
TÜRKİYE’DE VE BURSA’DA MASONLAR
Masonluğun Türkiye’ye giriş tarihi 19. Yüzyıla kadar uzanıyor. Türkiye’de masonların tarihi kabaca 5 dönemde inceleniyor. Bu dönemlerden ilki 1909 yılı öncesidir. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğu içerisinde bir takım locaların kurulduğu, ancak özellikle Sultan Abdulhamid’in sistemli çalışmaları dolayısıyla bunların bir türlü toparlanamadıkları dönemi kapsamaktadır. Mason locaları bu dönemde dışa bağımlıdır ve yönetim mekanizmaları da yabancı localar tarafından belirlenmektedir.
Türk masonluğunun ikinci dönemi “1909-1935 yılları arası”nı kapsar. Üçüncü dönem “1935-1948 yılları arası”nı kapsar. Bu dönemde mason locaları zararlı kabul edilerek kapatılır. Masonluk 13 sene bir uyku dönemine girer. Bir iddiaya göre bu dönemde masonluk halkevleri çatısı altında faaliyetlerini sürdürür.
Türkiye’de masonların örgütlenmeleri “1948-1966 yılları arası”nda yeniden canlanır, ancak masonlar bu dönemde Fransız ve İskoç ritleri paralelinde ikiye bölünmüşlerdir. Son dönem olarak da kabul edilen ve “1966 yılı ve sonrası”nı kapsayan dönemde masonlar, bölünüp iki farklı çatı altına girdikten sonra, faaliyetlerini sürdürmeye devam ederler. Bu bölünmeye bağlı olarak Bursa’da da mason locası Büyük Mason Mahfili ve Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası olmak üzere ikiye ayrılır.
Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası’nın kadın üyesi bulunmuyor ve daha elit bir çevreye sahip. Bu locanın Türkiye genelinde yaklaşık 13.000 üyesi olduğu söyleniyor.
Türkiye’deki masonlara ilişkin istatistikî bilgiler ve yapılanma ise şöyle:
Türkiye’de Localar, Vadi tâbir edilen 3 bölgede toplanmıştır.
Toplam üye sayısı : 12.500
Eğitim düzeyi: % 99 Üniversite mezunu
Toplam Loca sayısı: 185
Vadilere göre Locaların bulunduğu yerleşim bölgeleri:
İstanbul Vadisi: Beyoğlu, Yakacık, Koşuyolu, Bursa
Ankara Vadisi: Ankara, Adana, Antalya, Eskişehir
İzmir Vâdisi: Alsancak, Karşıyaka, Bodrum, Marmaris, Fethiye, Kuşadası, Çeşme
Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası Bursa’daki adresi şu: Hacı Yakup Mahallesi Hacı Yakup Sok. İlker İşhanı Kat 1 No:7; Büyük Mason Mahfili ise Hacı Yakup Mahallesi Hacı Yakup Sok. İlker İşhanı Kat 1 No:7 adresinde bulunuyor.
MASONLUĞA KABUL OYLAMASI
Masonluğa girmesi teklif edilen kişi için gizli bir oylama yapılıyor. Oylamada içinde 50 adet bilye ve 50 adet zardan birazca büyükçe olan bir küp bulunan kutu yahut kese kullanılıyor. Eğer bir üye teklif edilen adayın kabul edilmesi yönünde oy kullanacaksa kutunun içinden bilyeyi alıyor ve yine kutunun yanındaki boşluğa atıyor. Üyeliğe önerilen adayın aleyhine bir oy vermek isteyen ise küpü sözkonusu kutunun içindeki boşluğa atıyor. Kutunun içinden bir tane dahi olumsuz oy çıkarsa aday reddediliyor. Seçim aşamasının detayları ise şöyle gerçekleşiyor:
Derneğe katılma prosedürü, 2 senelik Üstat derecesine sahip bir üyenin önerisi ile başlar. Bu üye, önereceği kişiyi uzun zamandan beri tanıyor olmalı ve kendisiyle her şeyiyle kefil olabilecek kadar iyi tanımalıdır. Üstat Mason, aday yapmayı düşündüğü kişiye bu düşüncesini bir defa dile getirir ve haricinin (üyeliğe aday olan kişi) olumlu karşılaması sonrasında işlemlere başlar. Aday gösterilmesine karar verilen haricinin, teklif bilgileri teklif kesesine atılır. Kabulü ile ilgili herhangi bir engelin olmadığına dair Büyük Loca’nın verdiği onaydan sonra işlemler başlar ve adayın kimlik ve kişisel bilgileri önerildiği Locanın bir Üstat oturumunda okunur ve oylanır. Olumsuz oy çıkması halinde aday reddedilir. Bu ve diğer tüm oylamalara yalnız o Locanın değil, herhangi bir Locaya bağlı tüm Masonlar katılma hakkına sahiptir. Oylama olumlu sonuç verdiği takdirde, adayı daha önce tanımayanlar arasından seçilen 3 Üstat Mason görevlendirilir ve aday hakkında önce uzunca bir araştırma yaparlar, daha sonra da kendisiyle görüşerek, derneğe kendi isteğiyle girmek istediği ile alakalı bir talepname ile Masonluğa neden girmek istediği ile alakalı bir form doldurmasını isterler ve buna adli sicil kaydının temiz olduğu ile alaklı bir belgeyi de eklemesini isterler. Bu esnada adayın fotoğrafı ve bilgilerini içeren belge, Türkiye Büyük Locası’nın tüm binalarında askıya çıkartılır ve bu aşamada herhangi bir Mason, askıya çıkan adayı tanıdığını ve Masonluğa girmesine sıcak bakmadığının gerekçelerini yazılı olarak Büyük Loca ve adayın önerildiği Loca’ya bildirir ise tüm işlemler durdurulur. Askıda da herhangi bir problem çıkmaması sonrasında, o ana kadar yapılan araştırmaların tüm sonuçları, Locanın yine bir Üstat oturumunda okunup, tartışılıp, oylandıktan ve bu oylama da temiz çıktıktan sonra adayın tekris adı verilen ritüelik ve geleneksel bir kabul töreni ile topluluğa kabulü sağlanır. Adaylıktan tekrise kadar giden bu safha, Locanın çalışma programı ve aday sayısına bağlı olarak, 6 ay ile 3 sene arasında bir zaman sürebilmektedir. Tüm bu tahkikat safhasının herhangi bir yerinde reddedilen aday, üzerinden en az 1 sene geçmeden tekrar aday gösterilemez. İkinci defa reddedilen aday ise, üyelik hakkını tamamıyla yitirmiş olur.
Tüm bu aşamalara bakıldığında Bursa’da kimi elitlerin neden masonluğa kabul edilmedikleri de kendisini belli ediyor gibi. Sebep söz konusu elitler arasında çekememezlik olarak anlaşılıyor.