Isırgan otunun kan dolaşımını artırma, bağışıklık sistemini güçlendirme, diyabete karşı koruma ve kanı temizleme gibi birçok faydaları bulunan ısırgan otu, daha çok yabani olarak yetişir. Her türlü toprakta yetişebilen ısırgan otunun faydaları merak edilen ve araştırılan bir konu. Uzmanların görüşleri ve yapılan araştırmalar doğrultusunda ısırgan otunun faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, zararı var mıdır ve ısırgan otu çayı nasıl demlenir gibi konuları haberimizde inceledik.
ISIRGAN OTU
Latince adı Urtica olan ısırgan otu, adını dokunulduğu zaman kaşıntı ve kızarıklık yapmasından gelir. Isırgan otu üzerindeki tüyler, bitkiye dokunulması ile kırılır ve içinde bulunan formik asit ve histamin gibi maddeler değdiği yerde kaşıntı ve kızarıklığa neden olur. Bu özelliği ise ona haşerelere karşı koruma sağlar.
Genellikle yol kenarlarında, tarlalarda ve bahçelerde kendiliğinden yetişen ısırgan otu, Mayıs-Ağustos ayları arasında çiçek açar ve yaz aylarında toplanır. A ve C vitaminleri bakımından zengin olan ısırgan otu, antioksidan içermesi ile serbest radikallerin oluşumunu önler. Bu özelliği ile ısırgan otunun kanser tedavisine yönelik araştırmalar yapılmıştır.
ISIRGAN OTUNUN FAYDALARI
1- İdrar söktürücü özelliği ile toksinleri atar.
Isırgan otu, içerdiği flavonoit bileşikler, mineral maddeler nedeniyle diüretik etki gösterir. Isırgan otunun idrar söktürücü bu özelliği ise vücuttaki toksin maddelerin dışarı atılmasını sağlar. Böylece bağırsakların çalışması düzenlenmiş ve besin alımı artmış olur. Bunun sonunda ise sindirim sistemi çalışması sorunsuz bir şekilde devam eder. Ayrıca ısırgan otu, lenf sistemini uyararak böbreklerdeki fazla toksinlerin atılmasını da sağlar.
2- Böbrek taşları oluşumunu önler.
Isırgan otunun diüretik olması böbrek sağlığı için de önemlidir. Bu özelliği ile mesaneyi enfeksiyon ve ödemden koruyan ısırgan otu, böbreklerde taş-kum oluşumunu önler. Eğer taş ve kum var ise bunların dışarı kolayca atılmasını sağlar.
3- Alyuvar üretimi sağlayan ısırgan otu, anemiye iyi gelir.
Isırgan otu, kırmızı kan hücreleri üretimi için gerekli C vitamini ile demir minerali içermesi açısından çok faydalıdır. Alyuvar üretiminin artmasını sağlayan ısırgan otu, kan dolaşımını artırır. Böylece yaralar hızla iyileşir, hücrelere oksijen taşınmasında sorun olmayacağı için enerji yükselmesi görülür. Bu sebeple düzenli kullanımı sonucunda ısırgan otu, kronik yorgunluğa ve anemiye iyi gelir.
4- Tansiyonu düzenler, kalp sağlığını korur.
Kan dolaşımını düzenleyen, kırmızı kan hücreleri üretimini artıran ısırgan otu, bu özellikleri ile tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur. Böylece kalp-damar sağlığına faydalı olan ısırgan otu, dolaşımın sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlamış olur.
5- Solunum sistemine iyi gelir, öksürüğü keser.
Isırgan otu, özellikle saman nezlesi, astım ve mevsim değişimlerinde görülen alerjileri gibi solunum yolu rahatsızlıklarına iyi geldiği tespit edilmiş ve tedavilerinde kullanılmaya başlanmıştır. Halk arasında kuru öksürük olarak biline rahatsızlık için ısırgan otu çayı tedavi edici özelliği vardır.
6- Alerji tedavisinden iyi bir yardımcıdır.
Kendini korumak için histamin salgılayan ısırgan otu ile yapılan araştırmalar sonucunda bu bitkiden elde edilen birleşimlerin alerjik reaksiyonları önemli ölçüde azalttığı gözlemlenmiştir. Astımı olanların düzenli olarak tükettiği belirtilerin azaldığı görülmüştür.
7- Kemik sağlığını korur, romatizmaya iyi gelir.
Vücuttaki kalsiyum içeriğinin korunmasını sağlayan bor minerali, ısırgan otu içinde yer almaktadır. Kemik gelişimi ve sağlığı açısından önemli olan kalsiyumun vücutta kalmasını sağlayan ısırgan otu, osteoporozun başlamasını önleyebilir ya da yavaşlatabilir. Diğer yandan ısırgan otu suyu ile ayakları yıkayarak masaj yapmak romatizma ağrısına iyi gelir.
8- Prostatın büyümesini önler
İdrar yolları sağlığı için faydalı olduğunu söylemiştik. Düretik olan ısırgan otu, prostat kanseri tedavisinden önemli bir yardımcıdır. Prostatla ilgili olarak ağrılı idrar yapma, idrar sonrasında damlama ve idrar akışının bozulması gibi rahatsızlıkların tedavisinde de ısırgan otunun etkili olduğu yapılan araştırmalar sonucunda gözlemlenmiştir.
9- Cildi güzelleştirir, lekeleri yok eder.
Hazırlanan ekstraktlar, cilde uygulanması halinde aknenin büyümesini azalttığı ve bakteriyel enfeksiyonlardan koruduğu görülmüştür. Antioksidan özelliği ile ısırgan otu, kırışıklıkları azaltır, cildin daha bir genç görünüme kavuşmasını sağlar, anti-aging özellik gösterir. Aynı zamanda kan dolaşımını artıran ısırgan otu, iyileşmeyi hızlandırır ve yara izleri ile lekelerin görünümünü azaltır. Bu nedenle suçiçeği, egzama ve yanıkların tedavisinde ısırgan otu kullanılır. Isırgan otu, genellikle cilde uygulanması tonik ve maske şeklindedir.
10- Emziren annelerin süt kalitesini artırır.
Lohusalık döneminde tüketilen çayı ile süt yapımı ve sütün kalitesi artar. Uzmanlarına danışarak tavsiyesi üzerine bu dönemde kullanmanız faydalı olacaktır.
11- Ağız ve diş bakımı yapar.
Antibakteriyel özelliği olan ısırgan otu ile hazırlanan tonik, ağız ve diş bakımında oldukça faydalıdır. Bu özelliğinden faydalanmak için ısırgan otunu kattığınız suyu kaynatmak ve soğuduktan sonra gargara yapmak.
12- Saçları besler ve kuvvetlendirir.
Isırgan otunun saçları güçlendirme, saç derisini rahatlatma özellikleri vardır. Bunun için hazırlanan taze kaynatılmış suyu ile saçlarınızı yıkayabilirsiniz.
ISIRGAN OTU ÇAYI NASIL HAZIRLANIR?
Çayı hazırlamanın yaprağından, kökünden ve tohumdan olmak üzere üç yolu vardır. İdrar yolu hastalıkları ve iltihaplarında, böbrek taşı ve mesane taşı sorunlarında, sindirim sistemine dair sorunlarda, kansızlık çeşitlerinde, alerji rahatsızlıklarında ısırgan çayı içmeniz iyi gelecektir.
A- Yaprağı ile çay hazırlama
Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış ısırganotu, orta boy bir su bardagı dolusu kaynar suyla haşlanır , 5-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-4 bardak yeni demlenmiş çay aç karnına veya öğün aralarında tatlandırılmadan içilir. Kokusunu veya tadını rahatsız edici bulanlar çaylarına biraz nane ilave edebilirler.
B- Kökü ile çay hazırlama
Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış kök, bir su bardağı dolusu soğuk suya eklenir, hafif ısıda kaynama derecesine getirilir, 4-5 dakika kaynadıktan sonra, ateşten indirilip 5-10 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 3 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan içilir.
C- Tohumu ile çay hazırlama
Havanda hafifçe ezilmiş bir tatlı kaşığı tohum, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak su ile haşlanır, üstü kapalı olarak 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak taze demlenmiş çay, yemeklerden yarım saat önce soğutulmadan içilir.
ISIRGAN OTU KÜRLERİ
A- Isırgan tentürü
İlkbaharda veya sonbaharda sökülen kökler bol suda iyice yıkanır, elden geldiğince ince kıyılır ve bir şişenin boğazına kadar doldurulur. Köklerin üstüne çıkacak kadar 35-40 derece etil alkol eklenir, her gün çalkalanarak güneşte 14 gün boyunca bekletilir ve süre sonunda bir tülbentten geçirilerek süzülür. Koyu renkli şişelerde, serin bir yerde yıllarca saklanabilir.
B- El ve ayak banyoları
İki avuç dolusu yıkanmış kök, sap ve yaprak, 5 litre soğuk suya konularak, 10-12 saat bekletilir ve sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır. Banyo sırasında bitkiler suyun içinde kalabilir. Bu banyo suyu, yeniden ısıtılarak, 2-3 kere daha kullanılabilir.
C- Saç bakımı için ısırgan otu suyu
4-5 avuç taze veya kurutulmuş yaprak, 5 litre suya koyulur, ağır ateşte kaynama derecesine kadar ısıtılır, 5 dakika demlendikten sonra süzülür. Kök kullanıldığında ise, 2 avuç dolusu ince kıyılmış kök, 10-12 saat soğuk suda bekletilir, sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır ve demlenmesi için 10 dakika beklendikten sonra süzülür. Bu durumda, saç yıkamak için sodalı sabun gerekir.