Yaşar Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’nün konuğu olarak öğrencilerle bir araya gelen araştırmacı Nejat Yentürk, ‘Kent ve kimlik: Sokağın mutfağı bir kenti temsil edebilir mi’ başlıklı seminer verdi.
Yentürk, yüzyıllar boyu hareketli limanı ve aldığı göçler ile zenginleşen İzmir’in sokak yiyeceklerini, bu lezzetlerin başka kentlere nasıl ulaştığını ve geleneğe sadık kalarak, bu tatları yaşatan ustaları araştırdığını söyledi.
Türkiye genelinde yaygınlaştığı gibi dünya metropollerinin de bir numaralı ‘ayaküstü’ yemeği haline gelen kebap ile ilgili de dikkat çeken araştırmalara imza atan Yentürk, döner kebabın Bursa’dan yıllar önce İzmir’de yapıldığını gösteren kaynaklar olduğunu söyledi. Yentürk, şöyle konuştu:
“Kebap, 19. yüzyılda ayağa kaldırılana dek yatay eksende çevrilen bir düzenekte pişirilmekteydi yani günümüzün cağ kebabı gibi. Bunun ilk yazılı kaydı Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde yer almaktadır. Daha sonrasında kebap dikey hale getirilerek daha az yer işgal etmesi ve seyyar tezgahta satılabilmesi sağlandı. Adına da ‘döner kebap’ denildi. Döner kebap tarihini aydınlatmaya katkı yapacak yazılı kaynakların başında 19. yüzyılda Osmanlı kentlerini ziyaret eden Batılı seyyahların yazdıkları geliyor. Bu tanıklar döner kebabın Bursa‘dan yıllar önce İzmir’de yapılmakta olduğunu bize gösteriyor. Ayrıca 19. yüzyılın sonunda İstanbul’da yayımlanmış yemek kitaplarında döner kebap tarifi verilirken kullanılan ismin ‘İzmir kebabı’ olması ayrıca dikkat çekici.”
Koleksiyoner ve araştırmacı Nejat Yentürk’ün ‘Ayaküstü İzmir/ Sokak ve Fırın Lezzetleri’ adlı kitabında, İskender kebabının İzmir’e ait olduğu iddia edildi.
BURSA’DAN CEVAP GELDİ!
Bunun üzerine 1964’ten beri eski Santral garaj, yeni Kent Meydanı’nda dükkanı bulunan Bursa’nın ünlü kebapçılarından Cem Çalışır, Yentürk’ün iddiasına yanıt verdi. İskender kebabının ilk olarak 1800’lü yıllarda Kayhan Çarşısı’nda yapıldığını söyleyen Çalışır, “İskender Beyefendinin yapıp, kendi ismini verdiği bir yemektir. Bursa’nın bir yemeğidir. Bizim tarihçemiz, her şeyimiz bellidir. İskender, Bursa’nın kebabıdır. İzmir’in kendine özgü başka yemekleri vardır, ama İskender Bursamızındır. Araştırılsın, kebabın zaten kime ait olduğu ortaya çıkacaktır” dedi.