Türkiye’deki okuma alışkanlıklarının oranları şöyle: Okuyanlar yüzde 42.3, okuyabilirler yüzde 18.8, eskiden okuyanlar yüzde 16.4, okumayanlar yüzde 22.5.
Okuyan yüzde 42.3’lük kesim son üç ayda dörtten fazla kitap okuduğunu söylüyor. Bu grup, ağırlıklı olarak genç, eğitimli ve metropollerde yaşıyor.
İnsanların kitap satın alma alışkanlığı değerlendirildiğinde ise “Satın almıyorum” diyenlerin oranı yüzde 34; satın alanlarınki yüzde 64.
“Ne sıklıkta kitap satın alıyorsunuz” sorusuna verilen yanıtlara bakıldığında tablo şöyle: ‘hiçbir zaman’ yüzde 40, ‘yılda bir’ yüzde 18, ‘altı ayda bir’ yüzde 17, ‘ayda bir’ yüzde 20, ‘haftada bir’ yüzde 4.
En son okuduğu kitabın adını söyleyebilenlerin oranı yüzde 53, isim veremeyenlerin oranı yüzde 47. Dergi alan/takip eden kesimin yüzde 20’lik bir payı bulunuyor.
Dijital mecralarda ‘okuyanlar’ aynı zamanda sosyal medyayı da yoğunluklu kullanan kişiler olarak karşımıza çıkıyor.
Yüzde 2’de e-kitap okuma cihazı var
E-kitap okuma cihazına sahip kişilerin oranı yüzde 2.
Tablet, akıllı telefon gibi dijital ekrandan kitap okuma oranı yüzde 72.
Yüzde 10 hiçbir şey okumuyor
Genel anlamda okuma kültürünü araştıran ve yalnızca basılı kitap değil, dergi, sosyal mecralar gibi alanlarda da soruların yöneltildiği ankette tüm okuma sorularına ‘okumadığını’ belirterek yanıt veren kesim yüzde 10.
Okuma kültüründe en aktif illerin başında İstanbul var
Aynı araştırma kapsamında Yaşama Dair Vakfı’nın (YADA) yaptığı okuma kültürünü destekleme konusunda STK ve kişilerin etkilerinin ve oranlarının araştırıldığı rapora göre okuma kültürünün en aktif ve gelişime açık olduğu illerin başında İstanbul geliyor. İstanbul’u Ankara, İzmir, Diyarbakır ve Adana takip ediyor.
Kutuplaşma etkisi
Okuma kültürü alanında çalışan kişi ve topluluklar arasındaki işbirliği ve diyalog eksikliğinin en öne çıkan nedeni ise ‘siyasi kutuplaşma’.
Topluma okuma alışkanlığı aşılamaya ilişkin çalışmalarda dernekler yüzde 42’lik oranla başı çekiyor. Okuma alışkanlığı kazandırmak için yapılan çalışmaların yüzde 16’sı ise vakıflar ve öğrenci toplulukları tarafından yürütülüyor.
Araştırmanın künyesi
Britanya’daki Kingston Üniversitesi, Kadıköy Belediyesi, Türk Kütüphaneciler Derneği, Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ve Sivil Toplum Sektörü’nün katkılarıyla yürütülen araştırmanın saha çalışmaları KONDA araştırma ve danışmanlık şirketi tarafından yapıldı.
14 ve 15 Eylül 2019 tarihlerinde 2 bin 929 kişiyle yüz yüze görüşülerek yapılan araştırmada, yerleşim yerleri kır/kent/metropol olarak ayrıştırılarak 12 bölge esas alınarak örneklem tespit edildi.
29 ilin merkez dahil 104 ilçesine bağlı 166 mahalle ve köyünde kişilerin hanelerinde yüz yüze görüşüldü.